میان‌ وعده‌ای خوشمزه اما «مرگ‌آفرین»

بر اساس یک مطالعه منتشر شده ، فردی که به دنبال خوردن یک سیب کاراملی است باید مطمئن شود که فقط آنهایی که تازه یا در یخچال نگه داری شده باشند را بخورد در غیر این صورت ، آنها ممکن است خطر عفونت لیستریا را به همراه داشته باشند. 

لیستریوسیس بیماری با علائمی شامل تب، سردرد، گردن خشک و بیماری‌های گوارشی است علائم ممکن است تا ظاهر ۳- ۴هفته پس از خوردن غذاهای آسیب دیده نشوند. لیستریا منوسیتوژنز عامل بیماری لیستریوز است که از بیماری های مشترک وحیوان می باشد. در بزرگسالان غیر باردار، مننژیت اولیه، انسفالیت ، یا سپتی سمی ایجاد می کند . لیستریا مونوسیتوژنز در زنان باردار می تواند به التهاب جفت و یا پرده آمنیوتیک و عفونت جنین و در نهایت سقط، به دنیا آمدن نوزاد مرده و یا تولد زودهنگام منجر شود. 

دکتر کاتلین گلس وهمکارانش از دانشگاه ویسکانسین مدیسون - مؤسسه تحقیقات غذا گرفته رشد باکتری لیستریا بر روی تعدادی سیب کاراملی شده که در دمای اتاق یا در یخچال نگهداری شده اند را مورد مطالعه قرارداده است. 

آنها یک ترکیب از چهار مونوسیتوژن مرتبط با هم در شیوع بیماری راتهیه کردند که روی پوست ، ساقه و کاسه گل سیب گردهم آمده بودند . 

تکه چوب هایی مانند ساقه تا نیمی از سیب فرو برده می شوند . محققان همه سیب ها را با استفاده از چوب یا انبر در کارامل داغ (ترکیب شکر حل شده، کره ،شیر یا خامه داغ )فرو می برند ، سپس به آنها اجازه می دهند تا سرد شود. 

گفتنی است؛ سیب ها بر روی چوب در دمای اتاق در امان نیستند. سیب‌ها در دمای۷۷ درجه یا ۴۴.۶درجه فارنهایت تا ۴هفته نگهداری شدند. 

این تیم دریافتند که جمعیت متوسط ازمونوسیتوژن ها طی ۳روز سیب کاراملی شده با چوب که در دمای اتاقنگه داری می شده ۱۰۰۰برابر افزایش داشته است. در حالیکه در سیب هایی که بدون چوب در دمای اتاق نگه داری می شدند، رشد لیستریا به تعویق افتاده بود . 

گلس می‌گوید: انتقال رطوبت و رشد میکروبی در دمای اتاق با سرعت بیشتری در مقایسه با یخچال رخ می‌دهد. 

در سیب های فروبرده شده درکارامل داغ بسیاری از باکتری های سطحی کشته شده اند. اما تعدادی از آنها هنوز زنده بودند و توانایی رشد داشتند اگر کسی از آن سیب‌های تازه بخورد ، آنها فرداحتمالا مریض نمیشود . اما چون سیب های کاراملی شده را معمولا در به مدت چندین روزحتی شاید تا ۲هفته در دمای اتاق نگهداری کنند همین زمانی کافی برای افزایش رشد باکتری ها است. 

سیب کاراملی صنعتی تولید شده را میتوان با ضدعفونی کردن قبل از اینکه کاملا آنها رادر کارامل فرو برده شوند و رشد باکتری ها افزایش یابند با واکس سیب پوشش می دهد تا از بروز مشکلات جلوگیری کنند.علاوه بر آن، آنها باید اطمینان حاصل کنند بهترین مکان برای نگه داری سیب ها یخچال است. 

منبع: باشگاه خبرنگاران 

چکاپ‌های ضروری برای مردان

متاسفانه اگرچه مردان به اندازه زنان نیاز به چک کردن سالیانه وضعیت سلامت و معاینات پزشکی در فواصل منظم دارند، با این حال دیر به پزشک مراجعه می‌کنند و این مراجعه هنگامی است که در اکثر موارد علائم بیماری خود را نشان داده‌اند. 
 
این در حالی است که به گفته کارشناسان مردان باید در سال 9 مورد از فاکتورهای مربوط به سلامت را به طور مرتب بررسی کنند. 
  
چک سالانه سطح گلوکز در مردان ضروری است و منجر به کاهش بروز بیماری‌های قلبی و دیابت می‌شود. دیابت خود یک بیماری مزمن است که منجر به بیماری های قلبی، صدمه به کلیه‌ها، اختلال نعوظ به علت آسیب‌های عصبی و ... می‌شود. تست قند سالانه بهترین روش تشخیص دیابت است قبل از آن که به مراحل پیشرفته برسد.  
 
علاوه بر این مردان با سابقه خانوادگی سرطان پوست بیشتر در معرض خطر این بیماری هستند. سرطان پوست مردان را در هر سنی گرفتار می‌کند. این بسیار مهم است که برای چک کردن سالانه وضعیت سلامت پوست به متخصص پوست مراجعه کنید.  
 
در حال حاضر یک نفر از هر هفت مرد ممکن است به سرطان پروستات مبتلا شود. به غیر از سرطان پوست، این سرطان شایع‌ترین فرم سرطان در مردان آمریکایی است. تست پی اس آ بهترین راه تشخیص سرطان پروستات است. تمام مردان بالای سنین 50 تا 70 سال باید به صورت سالانه مورد سنجش قرار گیرند. همچنین در مردانی که سابقه سرطان پروستات در آن‌ها وجود دارد، این تست باید از 40 سالگی شروع شود.  
 
آزمایش کولونوسکوپی برای مردان و زنان بالای 50 سال و برای تشخیص سرطان روده بزرگ ضروری است. عوامل خطر این بیماری عبارت‌اند از سابقه بیماری التهابی روده و یا رژیم غذایی با چربی حیوانی. این تست هر سه تا ده سال یکبار باید انجام شود.  
 
فشار خون بالا عامل شماره یک سکته مغزی در مردان است. کلسترول بالا نیز می‌تواند منجر به مشکلات قلبی عروقی شود. مردان بالای بیست سال باید هر سه تا پنج سال سطح کلسترول خود را بررسی کنند. این تست در مردان بالای 50 سال باید هر سال انجام شود. اندازه گیری سطح فشار خون نیز با استفاده از دستگاه‌های فشار خون موجود در داروخانه‌ها به راحتی قابل انجام است. 
برای مردانی که سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا کلسترول بالا دارند، اکوکاردیوگرام یا تست استرس قلبی ضرورت دارد.  
 
سرطان ریه قابل پیشگیری ترین سرطان‌ها است. نود درصد موارد سرطان ریه به دلیل استعمال سیگار است و مابقی موارد ابتلا شامل استعداد ژنتیکی و یا قرار گیری در معرض مواد شیمیایی است. پیشگیری بهترین درمان سرطان ریه است. غربالگری سرطان ریه و گرفتن عکس قفسه سینه از طریق اشعه ایکس به طور سالانه یک ابزار تشخیصی سرطان ریه محسوب می‌شود.

نشانه های کم خونیِ ناشی از فقر آهن

کم خونی بیماری شایعی است که به دلایل متعددی مانند کمبود گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین بروز می‌کند و فرد مبتلا را با مشکلاتی مانند خستگی مزمن و کاهش توانایی انجام امور روزمره مواجه می‌کند. متأسفانه خیلی‌ها کم خونی را بیماری ساده‌ای می‌دانند که می‌توان خودسرانه و تنها با تهیه چند قرص آهن از داروخانه آن را مداوا کرد. در حالی که متخصصان معتقدند کم خونی می‌تواند نشانه‌ای از یک یا چند بیماری باشد.

از این گذشته، درصورت سهل انگاری در مداوا،‌ کم خونی می‌تواند به عوارض جبران ناپذیری مانند پرکاری قلب و در نهایت به گشاد شدن قلب منجر می‌شود.

دکتر غلامرضا باهوش در گفت‌و‌گو با «ایران» در خصوص کم خونی و فقر آهن می‌گوید:« کم خونی فقر آهن نوعی بیماری است که فرد به دلیل کاهش میزان آهن بدن به آن دچار می‌شود. از آنجایی که آهن بر عملکرد اعضای مختلف بدن تأثیر ویژه‌ای دارد، فقر آهن می‌تواند فرد بیمار را با مشکلات جبران ناپذیری روبه‌رو کند.»

وی در ادامه با اشاره به علائم این بیماری می‌افزاید:« فقر آهن باعث می‌شود فرد به مرور زمان مشکلات مختلفی را تجربه کند که از میان آنها می‌توان علائم عصبی، خستگی زودرس،‌ احساس کسالت، سرگیجه، سردرد،جاری شدن آب دهان هنگام خواب، کم شدن آستانه تحمل و کندی حرکت نام برد. به عنوان مثال فقر آهن با تأثیر بر عملکرد سیستم عصبی مرکزی سبب می‌شود انتقال عصبی به کندی صورت گرفته و فرد عوارض ناخوشایندی را تجربه کند.زود خسته شدن مشکل دیگری است که اغلب خانم‌های مبتلا به کم خونی از آن شکایت می‌کنند. رنگ پریدگی و تپش قلب و تنگی نفس علائم دیگری هستند که در هنگام حاد شدن بیماری فرد با آن روبه‌رو خواهد شد. در چنین مواقعی بیمار با شکایت از تنگی نفس به پزشک مراجعه می‌کند و می‌گوید با بالا رفتن از چند پله دچار نفس تنگی می‌شوم در حالی که در گذشته راحت می‌دویدم و از پله‌ها بالا می‌رفتم.»

به گفته دکتر باهوش، نکته مهم این است که خانواده‌ها نباید منتظر ظهور رنگ پریدگی برای اثبات کم خونی باشند زیرا رنگ پریدگی بخصوص در کودکان جزو آخرین علائم کم خونی ناشی از فقر آهن است که در آن هنگام فرد دچار علائم عصبی یا خستگی‌های مفرط می‌شود.به‌طوری که حس حرکت را ندارد و نمی‌تواند امور روزمره خود را مانند گذشته انجام دهد. این وضعیت در کودکان با گوشه‌گیری و تمایل نداشتن به بازی با همسالان، نمایان می‌شود. کودکی که دچار فقر آهن است به دلیل خستگی حتی از بازی با دوستانش کناره‌گیری می‌کند. این حالت معمولاً به عنوان تنبلی او تعبیر می‌شود در حالی که او مقصر نیست.

این متخصص خون و آنکولوژی با تأکید بر اینکه والدین نباید اجازه بدهند کم خونی فرزندشان به مرحله‌ای برسد که دچار رنگ پریدگی شوند،‌ تصریح می‌کند:« رنگ پریدگی در مراحل حاد کم خونی فقر آهن رخ می‌دهد. در این مرحله یادگیری کودک نیز دچار اختلال خواهد شد زیرا سطح آهن خون در فرایند یاد‌گیری کودکان نقش مهمی دارد.»

این متخصص خون و آنکولوژی کودکان در مورد عوامل ایجاد این بیماری می‌افزاید که ابتلای فرد به بیماری‌های انگلی، قرار گرفتن زنان در سن باروری، مشکلات دستگاه گوارش و بیماری‌های خونریزی دهنده که در آنها رنگ مدفوع عوض شده و فرد به دل ‌دردهایی مبتلا می‌شود که حتی شب‌ها او را از خواب بیدار می‌کند یا با غذا خوردن دل درد پیدا می‌کند یا دل‌ دردش بهبود می‌یابد، همه باعث می‌شود فرد بخشی از خون خود را از دست داده به کم خونی فقر آهن مبتلا شود.

البته در بسیاری از موارد هم مشاهده شده، تغذیه نامناسب ابتلا به کم خونی را در پی داشته است. به عبارت دیگر هنگامی که فرد به هر دلیلی مواد غذایی حاوی آهن را دریافت نکند یا در کنار مواد حاوی آهن، خوراکی‌هایی مصرف کند که از جذب آهن جلوگیری می‌کند، با کاهش ذخیره آهن روبه‌رو خواهد شد. مثال ملموس این شیوه تغذیه استفاده از عدس پلو به همراه ماست است. ماست با داشتن مقدار زیادی کلسیم مانع جذب آهن عدس خواهد شد.

وی در ادامه با توضیح آهن ارگانیک و غیرارگانیک اظهار می‌کند:« آهن ارگانیک به آهنی گفته می‌شود که در گوشت یافت می‌شود. این نوع از آهن براحتی با خوردن غذا جذب بدن می‌شود اما آهن غیرارگانیک به آهن موجود در حبوبات،‌ سبزی‌ها و همچنین آهن‌های دارویی گفته می‌شود. این نوع آهن باید با شکم خالی مصرف شود. همچنین این دسته از خوراکی‌ها نباید همراه مواد حاوی کلسیم استفاده شود یا به هیچ وجه نباید قبل یا پس از خوردن مواد غذایی حاوی آهن ارگانیک چای نوشید.»

عضو انجمن خون و آنکولوژی هشدار می‌دهد: بسیاری از کودکان در دوران شیرخوارگی دچار فقر آهن می‌شوند. در واقع استفاده از قطره آهن از سن 4 یا 6 ماهگی مهم است و البته استفاده صحیح قطره‌های مکمل آهن بسیار مهم تر است. متأسفانه گاهی مشاهده می‌شود والدین همراه این قطره‌ها به کودک شیر می‌دهند که این امر باعث جذب نامناسب آهن در بدن کودک خواهد شد. زیرا آهن در محیط اسیدی معده جذب بدن می‌شود. هنگامی که غذا و بخصوص لبنیات وارد معده می‌شود اسید معده خنثی شده در فرآیند جذب اختلال ایجاد می‌کند. بنابراین بهتر است، آهن با شکم خالی و یک ساعت قبل از غذا و دو ساعت بعد از غذا مصرف شود.

به گفته دکتر باهوش،‌ اگر شدت فقر آهن به حدی باشد که فرد را به کم خونی مبتلا کند باید حتماً تحت نظر پزشک از درمان دارویی استفاده شود اما اگر فقر آهن کم باشد و به مرحله بروز علامت نرسیده باشد، منابع غذایی غنی از آهن به مرور این مشکل را رفع خواهد کرد.

وی در خاتمه با تأکید براینکه عوارض این بیماری پایدار نیست و با درمان، مشکلات رفع می‌شود مگر اینکه کم خونی عوارض قلبی گذاشته باشد، توصیه می‌کند: برای پیشگیری از کم خونی بهتر است گوشت قرمز و جگر در سبد غذایی خانواده قرار گیرد. همچنین خانم‌ها در سن باروری باید هفته‌ای یک قرص آهن مصرف کنند.

چاره سنتی پُرپشت شدن موها

یک محقق طب اسلامی راهکار پُرپشت شدن موها, رفع بواسیر و خارج کردن حرارت اضافی بدن را تشریح کرد.

سید حسن ضیایی پژوهشگر طب اسلامی اظهار داشت: مصرف تَره برای کسانی که دچار یبوست و بواسیر هستند, مفید است.

به‌گفته وی مصرف روزانه نیم کیلو سبزی تَره به‌صورت پخته برای افرادی که دچار بواسیر هستند, مفید است. آب تره نیز می‌تواند در برطرف کردن خونریزی و عوارض بواسیر پیشگیری کند.

مصرف شنبلیله راه‌کار پرپشت شدن موها

این محقق طب اسلامی افزود: اگر خانمی دوست دارند موهای پرپشت داشته باشند, بهتر است در وعده‌های غذایی خود سبزی شنبلیله اضافه کنند. سبزی شنبلیله را پخته و به غذای خود اضافه کنند تا موهای پرپشت داشته باشد.

ضیایی ادامه داد: سبزی شنبلیله فشار خون را کاهش می‌دهد و موها را پرپشت می‌کند. می‌توان یک قاشق مرباخوری شنبلیله خشک یا یک استکان عرق شنبلیله را مصرف کرد.

مصرف سیب راه‌کار رفع حرارت اضافی بدن

وی درباره راههای خارج کردن حرارت اضافی بدن افزود: مصرف سیب چه به‌صورت آب سیب یا سیب پخته یا سیب رنده شده حرارت اضافی در سیستم گردش خون و سیستم گوارش افراد را خارج می‌کند.

این محقق طب اسلامی اضافه کرد: سیب موجب رفع بی‌قراری شبانگاهی در افراد می‌شود. مصرف روزانه سیب به سلامت بدن افراد کمک می‌کند.

طرز تهیه و روش مصرف آب زرشک

مصرف زرشک و آب زرشک به زمان باستان می رسد که اطبای سنتی گذشته به واسطه توصیه خود به مردمان آن زمان تلاش در درمان بسیاری از بیماری هایی داشته اند که مردمان امروزه نیز بی بهره نیستند. معمولاً هر زمانی که صحبتی از آب زرشک به میان می آید در ذهن افراد بطری های آماده آب زرشک که بر روی برچسب آن نوشته شده آب زرشک طبیعی تداعی می شود، وقتی با دقت به برچسب که باید نشانگر سلامت محصول باشد دقت کنیم متوجه می شویم که محصولی که قرار است مصرف کنیم طبیعی نبوده و حتی حاوی نگهدارنده های شیمیایی که خود آنها برای دستگاه گوارش مضر هستند می باشد. وقتی صحبت از طبیعی بودن محصولی به میان می آید باید خود دست به کار شد و آن را آماده و مصرف کرد.نکاتی که باید در مورد آب زرشک توجه کرد این است که ابتدا باید زرشک مخصوص آبگیری که ازخانواده زرشک قرمز(زرشک پلویی) است را انتخاب کرد، این نوع زرشک دارای مشخصاتی است مانند جسه ای نسبتاً بزرگتر از زرشک قرمز ، دارای رنگ آلبالویی تیره و حاوی هسته که معمولاً این نوع زرشک به “زرشک سیاه” معروف است، زرشک سیاه را می توان در بسیاری عطاری ها که هم به صورت تازه و خشک ارائه می شود و در تمام فصول سال موجود است را خریداری کرد، در ادامه به خواص درمانی و همچنین طرز تهیه آب زرشک طبیعی اشاره ای خواهیم داشت. امید است این مطلب مورد توجه شما خواننده گرامی قرار گرفته و ما را از دعای خیر خود فراموش نکنید.

خواص درمانی

• تقویت سیستم ایمنی بدن
• حاوی مقادیر قابل توجهی ویتامین ث
• تصفیه کننده خون
• تنظیم فشارخون
• تنظیم قند خون
• پایین آورنده چربی خون
• پایین آورنده اوره
• شستشوی کبد و کلیه
• بهترین دوست کبد و پوست
• روشن کننده پوست صورت
• بهترین در درمان آفت دهان
• مفید در درمان جوش صورت و بدن
• بهبود گوارش و کوچک کننده شکم
• مفید در درمان سنگ کیسه صفرا
• رفع عطش(بهترین برای افرادی که بیش از اندازه به آب احساس نیاز می کنند )
• بهترین جایگیزین برای قرص متفورمین

طرز تهیه و روش مصرف آب زرشک

یک کیلوگرم زرشک را پاک کنید و درون سبد ریخته و با آب سرد بشوئید پس از شسته شدن زرشک را درون ظروف پلاستیکی و یا لعابی و استیل نیز می توان ریخت و در کناری قرار دهید تا آب جوش تهیه نمایید . به ازای هرکیلو زرشک باید 6 لیتر آب بجوشانید پس از بجوش آمدن آب آن را به زرشک اضافه نمایید . بین 24 ساعت تا 30 ساعت بعد محلول بدست آمده راصاف کنید و بعد میل شود

بهتر است هر روز صبح ناشتا ترجیحاً قبل از طلوع آفتاب یک لیوان و شب موقع خواب نیز یک لیوان میل نمایید.

 نکات مهم

• برای افرادی که مبتلا به سرفه های خشک هستند مضر است.
• مصرف زیاد آب زرشک به صورت روزانه توصیه نمی شود مقدار گقته شده در طول 24 ساعت کافی می باشد.

طبقه بندی گیاهان دارویی

گیاهان ملین قندی:

شکر تیغال ، بید خشت ، شیر خشت ، گزانگبین ، گز علفی ، ترنجبین ، شکر سرخ

ملین های روغنی :

کرچک ، زیتون ، بادام شیرین ، کتان ، نارگیل ، کاسکارا

ملین های لعابدار :

پنیرک ، ختمی ، قدومه

گیاهان مسهل : 

مسهل ها عموما قویتر از ملین ها هستند . ملین ها در غلظت بالا می توانند به عنوان

مسهل به کار برده شوند . 

مسهل های آنتراکینونی : 

صبر زرد ، سنا ، فلوس ، روبارب ، سیاه توسه ، 

مسهل های رزینی و صمغی : 

حنظل ، پودوفیل ، زالب 

گیاهان قابض :

بالنگو ، بارهنگ ، تخم شربتی ، ریحان ، نعنا ، پونه 

گیاهان مسکن ، ضد نفخ و محرک معده :

بومادران ، زیره سیاه ، رازیانه ، انیسون ، زنیان

 گیاهان نرم کننده و خلط آور سینه ، ضد سرفه :

گل پنیرک ، پر سیاوش ، اکالیپتوس ، پاخری ، سپستان ، ختمی ، بادام شیرین

خار مقدس ، کتان ، قدومه

گیاهان موثر بر قلب :

گل انگشتانه ، سنبل الطیب ، گل گاوزبان ، بادرنجبویه ، دارواش

گیاهان موثر برکاهش قند خون :

شنبلیله ، زیتون ، مریم گلی ، کدو ، بابا آدم ، شلغم ، هویچ ، گردو ، اسفناج

گیاهان موثر بر کاهش فشار خون :

زیره ، سیر ، قره قاط ، زغال اخته ، ازگیل ، چای مکی

گیاهان موثر برافزایش فشار خون :

 شیرین بیان ، سرخدار ، گونه های افدار ، گل گاوزبان شمال 

گیاهان صاف کننده خون : 

کاسنی ، شاتره ، عناب ، سنا ، مرکبات ، عشبه ، علف چشمه ، غافث کبیر

گیاهان ضد تب :

بیدمشک ، زرشک ، گنه گنه

گیاهان موثر بر بیماری های پوستی :

همیشه بهار ، ختمی ، باباآدم ، عشبه ، گزنه

گیاهان موثر بر رفع حساسیت :

مریم گلی ، بنفشه ، سیر ، ختمی  

گیاهان ضد زخم معده :

شیرین بیان ، بابونه ، بومادران  

گیاهان موثر بر رفع درد دندان : باریچه ، میخک ، اسفند ، زردچوبه ، مازریون

گیاهان ضد میگرن و سر دردهای عصبی :

گل بنفشه ، برگ بید ، رازیانه ، بادرنجبویه ، هوفاریقون ، تاناستوم

گیاه دارویی

خلاصه

سریش تماشایی با نام علمی Eremurus spectabilis گیاهی چند ساله از خانواده Liliaceae است. ریشه‌های این گیاه پس از خشک شدن به سادگی پودر شده و در مجاورت با آب چسبناک می‌شود. در این تحقیق خصوصیات رویشگاههای گونه در استان به منظور تعیین نیازهای اکولوژیکی و نیز مناطق پراکنش آن در سطح استان خراسان مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان دادند که دامنه ارتفاعی رویشگاههای این گونه از حداقل 900 تا 3000 متر مشاهده می‌شود. این گیاه در اراضی کم عمق و سنگلاخی در تمام جهات جغرافیایی و شیب 12 تا 68 درصد دیده می‌شود. میزان نوسانهای بارندگی در رویشگاهها، از حداقل 200 تا 600 میلی متر و متوسط درجه حرارت سالانه بین 5 تا 15 درجه سانتیگراد متغیر است. بر اساس روش طبقه‌بندی اقلیمی دومارتن توسعه یافته ، حدود 50 درصد رویشگاههادر اقلیم نیمه خشک سرد قرار دارد.گونه فوق ،خاکهای کم عمق و سنگلاخی با بافت لومی شنی تا لومی سیلتی بدون گچ با اسیدیته حدود خنثی که به خوبی زهکشی شده اند را ترجیح می‌دهد. پایین بودن هدایت الکتریکی (EC) خاک بیانگر مقاومت کمتر این گونه به شوری است.

واژه‌های کلیدی: سریش، نیازهای اکولوژیکی، خراسان.

مقدمه

استفاده از گیاهان فرعی مراتع به منظور دارو و یا صنعت از دیر زمان مورد توجه بشر بوده است. با وجود این برداشت غیر اصولی از این منابع ارزشمند باعث شده تا در مناطقی که امکان حضور آنها قطعی به نظر می‌رسد، این گونه‌ها حذف و یا در حد تک بوته‌هایی بر جای نمانند. سریش تماشایی ( Eremurus spectabilis) گیاهی پایا، تک لپه و متعلق به خانواده لاله می‌باشد که در ایران و برخی دیگر ازکشورها برگهای جوان آن دراوایل فصل بهار به‌عنوان سبزی خوراکی استفاده می شود (هدریک، 1972وآباک ودوزنلی،1989). ریشه های این گونه چسبناک بوده واین چسب با نام محلی سریش ویا تغییراتی در نام آن خوانده می‌شود( رشینگر، 1982) علاوه بر این مصرف دارویی آن در ترکیب با سایر گیاهان دارویی ارزش آن را مضاعف ساخته است. متأسفانه در طی سالهای اخیر به دلیل عدم نظارت دقیق و اعمال روشهای غیرعلمی در بهره برداری این محصول، رویشگاههای منطقه آسیب دیده وعلاوه برافت محصول، تخریب مراتع را بدنبال داشته است. این تحقیق با هدف بررسی نیازهای اکولوژیکی گونه ونیز شناسایی رویشگاههای آن در استان خراسان انجام گردید.

مواد و روشها

برای این منظور بااستفاده از منابع موجود (مبین، 1358 و رشینگر،1982) ونیز گزارشهای طرحهای شناخت مناطق اکولوژیکی مناطق احتمالی رویش این گونه تعیین وپس از کنترل وتطبیق آن رویشگاهها با انجام مشاهدات صحرایی، نقشه مقدماتی رویشگاههای گیاه تهیه گردید. در تکمیل مطالعه فوق با استفاده از نقشه‌های 50000/1 و250000/1 توپوگرافی سازمان جغرافیائی کشور مناطق دیگری از رویشگاههای گونه فوق درطی سالهای مختلف اجرای طرح تعیین وبرروی نقشه ثبت گردید. به منظور مطالعه مؤلفه‌های هواشناسی از آمار طویل المدت نزدیکترین ایستگاههای موجوددرمنطقه طرح استفاده گردید. همچنین لایه‌های اطلاعاتی رقومی شده جاماب (خلیلی، 1370) برروی نقشه رویشگاههای گونه در سطح استان ترسیم گردید ، نمونه‌های خاک از مناطق مختلف استان جهت تجزیه وتحلیل خصوصیات خاک‌شناختی جمع آوری گردید. خصوصیات سازندهای زمین شناسی بستر رویشگاهها ، با استفاده از نقشه‌های سازمان زمین شناسی (مقیاس250000/1) و نیز نقشه‌های ارزیابی منابع و قابلیت اراضی استان مطالعه گردید

 نتایج و بحث

گونه فوق از پراکنش قابل ملاحظه ای در ارتفاعات شمالی و جنوبی بینالود، ارتفاعات تربت حیدریه، تربت جام ، فریمان و نیز ارتفاعات هزار مسجد و پارک ملی گلستان برخور دار است.

دامنه ارتفاعی رویشگاههای این گونه از حداقل 900 تا حداکثر 3000 متر در استان خراسان مشاهده گردید. چنین به‌نظر می‌رسد که در ارتفاعات بالاتر از 3000 متر نیز دیده شود. رشینگر (1982) نیز دامنه ارتفاعی این گونه را از حداقل 900 متر در شمال ایران (غرب چالوس) تا 3600 متر در استان چهارمحال بختیاری،دماورگزارش نموده است.

گیاه عمدتا، دارای بافت لومی شنی تا لومی سیلتی سنگریزه‌ای بدون گچ می‌باشد. پایین بودن مقدار سدیم و به تبع آن EC خاک رویشگاهها بیانگر مقاومت کمتر این گونه به شوری می‌باشد. بررسی‌های زمین شناسی نشان دادند که پراکنش این گونه ارتباط تنگاتنگی با مناطق صخره‌ای وبویژه سنگریزه‌ای دارد. سازندهای شیلی، ‌آهکی، ماسه سنگی و سنگهای آذرین حدواسط در قسمتهای مختلف استان خراسان بویژه شمال استان بستر اصلی استقرار گیاه به شمار می‌روند.

این گیاه در اراضی کم عمق و سنگلاخی با شیب حداقل 12 تا 68 درصد و در تمام جهات جغرافیایی حضور دارد، ولی به‌نظر می‌رسد که بیشترین تراکم را در جهات شرق و شمال شرق داشته باشد. براساس اطلاعات حاصل از خطوط همباران،‌ هم تبخیر و هم اقلیم جاماب ، دامنه تغییرات بارندگی در مناطق پراکنش از حداقل 200 تا 600 میلیمتر نوسان دارد. بر همین اساس متوسط درجه حرارت سالانه نیز از حداقل 5 تا 15 درجه سانتیگراد متفاوت است. نتایج نشان دادند که حدود 50 درصد از رویشگاههای این گیاه در اقلیم‌ نیمه خشک فرا سرد قرار گرفته اند. گونه فوق به‌طور عمده در زمین‌های سنگلاخی و سنگریزه‌دار با عمق کم و بافت متوسط تا سبک مشاهده می‌شود.

منابع

1- خلیلی ، الف. 1370. طرح جامع آب ایران. شناسایی اقلیم. جاماب(1-4). وزارت نیرو.

2- مبین، صادق. 1358. رستنی‌های ایران. فلور گیاهان آوندی. جلد 2. انتشارات دانشگاه تهران

3- Abak ,k. and A. Duzenli. 1989. Utilization of some wild plants as vegetables in Turkey. Acta-Horticulture No. 242. Department of Hurticalture, University of Cukurova , Adana, Turkey.

4-Hedrick, U.P. 1972. Sturtevant-s Edible plants of the world. Dover publication ISBN 0-486-20459-6

5-Rechineer, K.H. 1982. Flora Iranica. Liliaceae. No. 151. page. 1-31

Echological characteristics and distribution of Eremurus spectabilis in Khorasan province

Abstract

Foxtail lilly (Eremurus spectabilis) is a perennial plant, Liliaceae family. Its dried roots are sticky when powdered and exposed to water. This research was conducted to study echological characteristics and distribution in Khorasan. Results showed that, These species exist in rocky foothills in all geographical orientations and slops of 12% to 68%. Precipitation varies from 200 to 600 mm and annual mean temperature is between 5-15 degree centigrade.50 percent of locations are located in cold semi arid climate. These species prefersandy loam, silty loam and well drainaged soil with pH=7. Low EC indicates less salt-tolerance of this species.

Keywords: Eremurus spectabilis, Echological characteristics, Khorasan

گیاه آلبالو

نام علمی : Prunus cerasus

آلبالو (فارسی شرقی:آلوبالو) نام درخت و میوه‌ای است بومی جنوب غرب آسیا و اروپا . میوه آن ترش مزه و سرخ رنگ است. بلندی درخت آن ۳ تا ۱۰ متر است. صد گرم آلبالو ۱۶ گرم مواد قندی، ۰/۸۵ گرم پروتئین و ۸/۶ کالری دارد. بعلاوه صد گرم آن حدود ۵۰ میلی گرم کلسیم، ۲۰ میلی گرم فسفر، ۱ میلی گرم آهن، ۴۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین آ، ۰/۱۴ میلی گرم تیامین، ۰/۱۲ میلی گرم ریبوفلاوین، ۵ میلی گرم ویتامین C و نیز مقداری سدیم، منیزیم، پتاسیم، مس، روی و املاح دیگر دارد .برای آلبالو خواص زیادی ذکر کرده‌اند که از جمله می‌توان به ارزش آن در درمان التهاب کلیه، ناراحتیهای کبد، معده و روده و نیز بیماری‌های تبدار اشاره کرد. دم کرده آلبالو خاصیت ادرار آور داشته و از قدیم به ارزش آن توجه داشته‌اند. از آلبالو برای تهیه آلبالو پلو، اشکنه آلبالو، شربت آلبالو و ترشی آلبالو و یکی از پر طرفدارترین لیکورهای جهان ویشنوکا و موارد دیگر استفاده می‌شود.

آلبالو برای اشخاصی که طبع گرم دارند و یا دچار حرارت و گرمی شده اند مفید است. ولی برای اشخاصی که سرد مزاج هستند مفید نمی‌باشد، مگر اینکه آن را با خوراکیهای گرم و خشک مثل ادویه جات و زعفران مصرف شود. آلبالو برای رفع حرارت و تشنگی و دفع غلظتخون و دفع صفرا مفید است. خون را صاف می کند.

هرگاه آب آن را یا مربای آن را با یک دهم رازیانه مخلوط کنند، جهت دفع سنگ مثانه و حرارت مثانه و سوزش مجاری ادرار بوسیله بول بسیار نافع است.

هرگاه مغر و دانه آن را خوب کوبیده و با پنجه مالش داده، و فتیله نرم از آن بسازند و در مجرای بول و ادرار بگذارند در صورت وجود جراحت و ناراحتی، آن را برطرف می سازد و ادرار بدون ناراحتی دفع خواهد شد، و شاش بند را برطرف می کند.

سردی آن بیشتر از گیلاس است و برعکس گیلاس خشک است. برای افراد گرم مزاج مناسب است و حرارت صفرا را فرو مینشاند.برای افرادی که در گرما حالت تهوع پیدا می کنند مناسب است و معده آنها را تقویت میکند.افرادی که سوزش ادرار بدون عفونت دارند،با مصرف آلبالو بهبود پیدا می کنند.

 

گیاه آقطی سیاه

نام علمی : Sambucus nigra

آقطی سیاه  که در مناطقی از ایران انگور کولی و خمان کبیر نیز نامیده می‌شود درختچهای است که ارتفاع آن در نواحی مساعد به ۱۰ متر می‌رسد. ایندرختچه معمولاً در کنار جاده‌ها و حاشیه جنگل‌ها و در نواحی مرطوب و سایه‌دار می‌روید.

آقطی سیاه از زمانهای قدیم مورد مصرف مردم بوده و از آن برای رفع امراض مختلف مانند دفع بلغم و صفرا استفاده می‌کرده‌اند. برگ‌های آن سبز رنگ، بیضوی، دندانه دار، بیدره و مرکب از ۵ تا ۷ برگچه می‌باشد. اگر برگ‌ها شکسته و مالش داده شود بوی بدی از آن متصاعد می‌شود.همه قسمت سبز گیاه سمی هستند.

گلهای آن سفید و خوشه‌ای است که در اواخر بهار ظاهر می‌شود. میوه آقطی سیاه گوشتی، ریز مانند انگور و برنگ آبی سیر می‌باشد. قسمت مورد استفاده این درختچه گل، برگ و پوست داخلی ساقه آن است. آقطی سیاه در ایران در نواحی آذربایجان و همدان می‌روید.

نامهای دیکرآقطی: خمان-سبوقه-خمان کبیر-آقطی سیاه-تر-دارگن-انکورکولی-خمان صغیر-پلم-پلخون-شون و آقطی سرخ می باشد.

آقطی سیاه از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است. پوست ثانوی (داخلی) ساقه و ریشه آن از نظر طبی موثرترین قسمت‌های این گیاه است.

۱- در درمان رماتیسم و درد مفاصل موثر است.

۲- ادرارآور است.

۳- ملین و ضد یبوست می‌باشد و بهترین دارو برای رفع یبوست در افراد سالخورده و کسانی است که انقباضات روده بزرگ در آنها ضعیف شده‌است.

۴- دم کرده برگهای خشک شده آن در رفع اسهال موثر است.

۵-برای برطرف کردن درد و التیام بواسیر، برگهای تازه این گیاه را له کرده و یا اینکه از آن پماد تهیه کنید و روی بواسیر دردناک بگذارید.

۶- درمان کننده استسقاء یم باشد و آب اضافی را از بدن و از بین انساج خارج می‌سازد.

۷- برای از بین بردن خارش بدن، پوست ساقه آنرا در روغن بجوشانید و سپس آنرا صاف کرده و بگذارید سرد شود. این روغن را روی قسمت‌هایی که خارش دارد بزنید.

۸- برای جوشخوردن استخوان و مداوای شکستگی استخوان، از دم کرده ریشه این درختچه استفاده کنید.

۹- دم کرده گلهای خشک شده آقطی سیاه درمان کننده گریپ، سرما خوردگی، بیماریای دستگاه تنفسی و نقرس می‌باشد.

۱۰- جوشانده گلهای خشک شده این گیاه برای معالجه برونشیت و ذات الجنب مفید است.

۱۱- بخور گلهای آقطی سیاه برای درمان بیماریای سل مفید بوده و اخلاط چسبناک را از گلو خارج می‌سازد.

۱۲- بیماریهای کلیه و مجاری ادرار را درمان می‌کند.

۱۳- سنگ کلیه را خارج می‌سازد.

۱۴- شیرمادران شیرده را زیاد می‌کند.

۱۵- در درمان بیماریهای صرع مفید است.

۱۶- جوشانده گلهای خشک شده آقطی سیاه را بصورت کمپرس روی زخم‌های اگزما بگذارید اثر مطلوب خواهد داشت.

۱۷- خوردن میوه آقطی سیاه مالیده آن به سر باعث سیاه شدن مو و تقویت مو می‌شود.

۱۸- جوشانده گلهای آقطی سیاه را روی سوختگی‌ها بگذارید و کمپرس کنید ف اثر شفابخش درد.

۱۹- برای از بین بردن ورم چشم می‌توان چشم را با جوشانده گلهای این گیاه شستشو داد.

۲۰- جوشانده برک این درخت آفت درختان و سبزیجات را از بین می‌برد.

۲۱- اگر پوست حساس درید برای شستن صورت یا پاک مدرن آرایش از دم کرده آقطی سیاه استفاده کنید.

۲۲- برای شادابی پوست صورت از بین بردن لکه‌ها و کک و مک می‌توان از ماسک زیر استفاده کدر:

گلهای خشک شده آقطی سیاه را دم کنید و مقدری پودر باقلای خشک را در ظرفی بریزید سپس دم کرده آقطی سیاه را روی آن ریخته و خمیری تهیه کنید. این خمیر را بصورت ماسک روی صورت بگذارید و پس از یک ربع ساعت بجوشانید این ماسک را هر روزه روی پوست خود بگذارید تا صورت را جوان و شاداب کند.

طرز استفاده: ۱) جوشانده : مقدر ۶۰ گرم پوست ساقه، برگ و یا میوه این درختچه را در یک لیتر آب ریخته و بگذارید آهسته بجوشد تا حجم آن به نصف برسد. سپس آنرا صاف کنید.

۲) شراب آقطی سیاه: ۱۵۰ گرم پوست ساقه یا ریشه این گیاه را در یک لیتر آب شراب سفید ریخته وبگذارید بمدت ۱۵ روز بماند البته هر روز آنرا هم بزنید. پس از اینمدت آنرا صاف کرده و در شیشه دربست نگهدری کنید. مقدر مصرف این شراب یک قاشق سوپخوری و سه بار در روز است.

۳) سرکه آقطی سیاه: ۱۰-۲۰ گرم برگهای خشک شده این درختچه را در یک لیتر سرکه ریخته و بگذارید تا مدت دو هفته بماند و هر روز آنرا بهم بزنید . پس از این مدت آنرا صاف کرده و در شیشه دبست نگهدری کنید. مقدر مصرف این شراب سوپخوری و سه بار در روز است.

۴) دم کرده آقطی سیاه: مقدر ۱۰۰ گرم گل خشک شده این درختچه را در یک لیتر آبجوش ریخته و بمدت ۱۰ دقیقه دم کنید. از این دم کرده یم توانید برای شستشوی زخم‌ها استفاده کنید.

۵) شیره یا آب میوه: میوه‌های رسیده آقطی سیاه را فشار داده تا شیره آن خارج شود. مقدر مصرف این شیره یک قاشق چایخوری مخلوط در یک لیوان آب می‌باشد.

۶) شراب آقطی سیاه: آب میوه را گرفته و با هم وزن آن قند مخلوط کنید. سپس این مخلوط را بجوشانید ا شربت غلیظی بدست آید.

مقدر مصرف این شربت یک قاشق غذا خوری قبل از هر غذا است

گیاه آفتابگردان

نام علمی : Helianthus Annus

در ادبیات فارسی از واژه آذریون که عربی شدهٔ آذرگون است برای نام بردن از این گل استفاده شده است. از دانه گل آفتاب‌گردان برای روغن‌کشی (روغن خوراکی) و استفاده خوراکی استفاده می‌شود. اسانس گل آفتابگردان برای التیام زخم ها و پایین آوردن فشار خون بکار می رود اسانس برگ های آفتابگردان خاصیت میکروب کشی دارد . در طب قدیم ایران و طب چینی از تمام قسمت های گیاه آفتابگردان استفاده می شود .

1 زنگ زدن گوش 

2 تقویت معده و پایین آوردن فشار خون 

3 سرگیجه ، ورم صورت ، آب آوردن بدن و تسریع زایمان

4 درد معده ، بیماری های دستگاه ادراری ، یبوست 

5 آرتروز و ورم پستان 

6 اسهال خونی 

7 سردردی که همراه با سرماخوردگی است 

8 بیماری فتق

9 سنگ کلیه 

10 زخم ، بریدگی و جراحت